Chuyện chưa kể (kỳ 9): EURO 1992 - Sự thật 'Chuyện cổ tích Đan Mạch'

Lịch thi đấu EURO 2020

Nói mãi, thành ra… bịa chuyện

“Cầu thủ Đan Mạch phải gấp rút trở về từ các bãi biển trên khắp thế giới…”. Không khó hình dung cái mô típ quen thuộc này, khi giới cầm bút “buộc phải” nhai đi nhai lại câu chuyện Đan Mạch vô địch EURO 1992. Ban đầu, quá dễ “văn chương hóa” chiến tích vô địch EURO 1992 của Đan Mạch, bằng cách kết nối ngay với nhà văn Đan Mạch, Andersen - huyền thoại của những câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp. Nhưng rồi, phải làm sao để có “kịch bản” mới, khi cứ mỗi dịp EURO sôi động, người ta lại có nhu cầu viết về câu chuyện hào hùng của Đan Mạch năm xưa?

Sai lầm ở chỗ, trong thời buổi siêu công nghệ này, số đông (nhất là những cây bút trẻ) đã quên béng, thậm chí không biết rằng điện thoại di động chưa hề được bán rộng rãi khi UEFA mời Đan Mạch thay chỗ Nam Tư dự VCK EURO 1992. Càng bịa chuyện tuyển thủ Đan Mạch mải lo đi du lịch tận vùng biển Caribbe hoặc những nơi hẻo lánh xa xôi (làm sao gọi họ về được?), thì các bài báo tưởng là bay bổng càng trở nên rẻ tiền trước những người hùng đích thực trong cuộc.

HLV Richard Moeller Nielsen quả đang nghĩ cách thiết kế lại căn bếp cho vợ. Brian Laudrup quả đã đặt vé cho chuyến du lịch dự kiến đến New York… Đại khái như vậy, nhưng đều là những chi tiết vô thưởng vô phạt. Điều quan trọng là ngay khi ấy, Đan Mạch đang tập trung đội tuyển để chuẩn bị đá giao hữu với CIS (Cộng đồng Các quốc gia Độc lập - thay cho đội tuyển Liên Xô). Thậm chí, các tuyển thủ Đan Mạch - ít nhất là 2/3 đội tuyển - còn đang thi đấu ở giải VĐQG Đan Mạch. Giải này kết thúc rất trễ, và CLB phải chịu mất người khi các tuyển thủ được triệu tập vào ĐTQG.

Vấn đề ở đây không phải là “vạch lá tìm sâu” đối với các chi tiết bịa đặt. Khi người ta cứ cố dựng lên những chi tiết tưởng tượng xoay quanh việc chuẩn bị trước EURO 1992 của ĐT Đan Mạch, thì có nghĩa đấy là những kẻ mù tịt đã vô tình hoặc cố ý làm cho một câu chuyện cực kỳ đặc sắc về chuyên môn trở thành chuyện giật gân rẻ tiền. Và những ngòi bút như thế đã xúc phạm thành quả vĩ đại của HLV Richard Moeller Nielsen (đã qua đời năm 2014).

Đan Mạch 1992 vĩ đại như thế nào?

Nam Tư bị Liên hiệp quốc cấm vận và bị tạm thời loại khỏi hàng ngũ FIFA cũng như UEFA. Vậy nên UEFA mời Đan Mạch thay chỗ Nam Tư tại EURO 1992, chuyện này xảy ra đúng 10 ngày trước khi VCK khai diễn. Người ta chỉ biết Đan Mạch không qua nổi vòng loại (đứng nhì bảng, sau Nam Tư), chứ không phải ai cũng lưu ý rằng Đan Mạch đã thắng trên sân Nam Tư ở vòng loại ấy. Chung cuộc, Đan Mạch chỉ thua Nam Tư 1 điểm, trong cái thời buổi mà VCK EURO chỉ có 8 đội và việc lọt được vào VCK khó hơn rất nhiều so với việc được dự World Cup.

Tranh cãi về chuyên môn đã xảy ra trong nội bộ bóng đá Đan Mạch từ khá lâu trước đó, bởi Richard Moeller Nielsen là HLV có tính chiến thuật rất cao và quan điểm chuyên môn của ông xung đột với suy nghĩ riêng của không ít hảo thủ vốn chịu ảnh hưởng từ triết lý của HLV Sepp Piontek. Michael Laudrup - có thể là ngôi sao vĩ đại nhất trong lịch sử bóng đá Đan Mạch, đã quay lưng với ĐTQG, khi đang ở đỉnh cao phong độ (27 tuổi). Ngoài ra là Jan Molby, Jan Heintze, Jan Bartram… Brian Laudrup, em ruột Michael Laudrup, cũng đã chia tay đội tuyển, nhưng được Nielsen thuyết phục trở lại - đây cũng là chuyện trước khi Đan Mạch được mời thay chỗ Nam Tư.

Ban đầu, Nielsen liên tục thất bại. Nhưng về sau thì cách chơi của Đan Mạch trở nên nhuần nhuyễn hơn và triết lý Nielsen bắt đầu phát huy tác dụng. Bất ngờ của thành tích vô địch EURO 1992 thì quá rõ rồi, nhưng chẳng phải ngẫu nhiên mà Tạp chí World Soccer trao danh hiệu HLV hay nhất thế giới 1992 cho Nielsen (cả danh hiệu lẫn Tạp chí này đều đáng gọi là số 1 thế giới về uy tín thời điểm ấy). Đan Mạch vô địch EURO 1992 mà không cần những cầu thủ hay nhất của bóng đá Đan Mạch, như Laudrup hoặc Molby - đấy là chi tiết ít được bàn đến, khi mà báo giới chỉ thích “giật gân hóa” bất ngờ đậm tính chuyên môn này.

Đan Mạch 1992 không phải là tập hợp các ngôi sao hay nhất, nhưng đấy đích thực là đội bóng xuất sắc nhất. Họ là một khối vững chắc từ lối chơi đến tinh thần, tình bạn. Họ thắng nhà vô địch EURO 1984 (Pháp) trong trận quyết định ở vòng bảng để đi tiếp, rồi thắng ĐKVĐ EURO Hà Lan (bằng loạt sút 11m) và ĐKVĐ World Cup Đức trong các trận knock-out để vô địch EURO 1992 một cách thuyết phục. Đấy là bất ngờ vĩ đại, nhưng có thể lý giải bằng chuyên môn chứ không bao giờ là chuyện giật gân!