Theo báo giới Italia, Gattuso hiện đang dẫn đầu so với hai nhà vô địch World Cup 2006 khác là Daniele De Rossi và Fabio Cannavaro. Cả ba đều đang thất nghiệp, và đều đã bị sa thải trong năm qua. FIGC đã chuyển hướng sang họ sau khi ứng viên số một - Claudio Ranieri - từ chối lời đề nghị, quyết định tiếp tục gắn bó toàn tâm với AS Roma.
Trong số ba người hùng ở Berlin, như đã nói, Gattuso là ứng viên có nhiều khả năng được bổ nhiệm nhất. Ông đã bắt đầu liên hệ với FIGC và nhiều khả năng, khác với Ranieri, chiến lược gia 47 tuổi sẽ không bỏ lỡ cơ hội được ngồi lên băng ghế huấn luyện của Azzurri. Nhưng vì sao FIGC lại nhắm đến Gattuso? Những lý do đằng sau quyết định đang gây tranh cãi này - và tại sao đây có thể là lựa chọn đầy rủi ro.
Bản lĩnh và động lực
Người ta đã nói nhiều về việc tìm một "người trấn an", một "người bình thường hóa tình hình" - hình mẫu tiêu biểu là Claudio Ranieri. Nhưng thực tế là, ngay cả vị cựu thuyền trưởng Leicester cũng có thể nổi giận khi cần thiết.
Gattuso thì không phải mẫu HLV điềm tĩnh. Hoàn toàn ngược lại - ông là người luôn tạo ra cú hích, cú sốc bằng phương pháp, lời nói và hành xử thường không mấy truyền thống so với thế giới bóng đá hào nhoáng. Gattuso đã như vậy lúc còn là cầu thủ, và vẫn giữ nguyên bản chất ấy khi trở thành HLV. Một con người chân thật, thẳng thắn. Vinh quang ở Berlin 2006 chắc chắn đã nâng tầm Gattuso, nhưng sự kính trọng dành cho ông lan rộng vượt ra ngoài các fan của AC Milan.
Đội tuyển Italia hiện tại cũng cần điều ấy: một cú hích. Đội hình ra sân ở Na Uy và sau đó là trận gặp Moldova - bên cạnh thể lực yếu kém còn thiếu cả tinh thần chiến đấu. Cả hai đối thủ đều chơi quyết tâm và lăn xả hơn Azzurri. Ở trận gặp Moldova, chỉ nhờ hàng công đối thủ quá vô duyên và một chút may mắn, Italia mới tránh được một thất bại còn thảm hơn trận ở Oslo.
Lịch sử và sự gắn bó
Và còn một yếu tố nữa: lịch sử. Một lịch sử mà Gattuso đã khắc tên bằng chữ vàng gần 19 năm trước, vào ngày 9/7/2006 - chức vô địch gần nhất của tuyển Italia ở World Cup, giải đấu mà Azzurri đã vắng mặt suốt hơn một thập kỷ qua.
Gattuso hiện xếp thứ 19 trong danh sách những cầu thủ khoác áo đội tuyển Italia nhiều nhất: ông được triệu tập 87 lần, ra sân 73 trận. Con số ngang bằng với những huyền thoại như Andrea Barzagli, Giancarlo Antognoni hay Antonio Cabrini.
"Tôi đã chịu nhiều khổ cực khi rời nhà từ rất trẻ, nhưng mỗi lần nhắm mắt khi mặc lên mình màu áo đội tuyển quốc gia và nghe quốc ca, tôi lại nhớ đến toàn bộ tuổi thơ của mình" - đó là những lời chia sẻ của Gattuso trong một cuộc phỏng vấn với Vivo Azzurro TV. Đủ để thấy tình yêu của ông dành cho màu áo thiên thanh lớn đến nhường nào.
Cũng vì thế mà FIGC chuyển hướng sang nhóm cựu binh Berlin 2006. Và cũng vì vậy mà trước khi chọn Gattuso, họ đã cân nhắc cả De Rossi và Cannavaro - những người đồng đội của ông trong mùa hè huy hoàng tại Đức năm ấy.
Nhưng còn hồ sơ thành tích
Vấn đề lớn nhất lại nằm ở chỗ khác: một HLV không thể sống chỉ bằng tinh thần và lòng trung thành. Cần phải có kết quả. Và khác với sự nghiệp cầu thủ, Gattuso trong vai trò HLV lại có khá ít thành tựu.
Được đôn lên làm HLV đội một Milan giữa mùa giải 2017/18, Gattuso đã giúp đội bóng trở lại quỹ đạo, giành vé dự Europa League và vào tới chung kết Coppa Italia. Mùa sau, ông cán đích ở vị trí thứ 5 - chỉ kém suất Champions League một chút. Song từ đó, khó khăn bắt đầu xuất hiện.
Tại Napoli, nơi ông kế nhiệm Carlo Ancelotti, Gattuso có một hành trình đầy biến động: đúng là ông đã mang về Coppa Italia trong thời kỳ Covid, nhưng hai mùa giải kết thúc với các vị trí thứ 7 và thứ 5 - đặc biệt là thất bại trong cuộc đua Champions League ở vòng cuối - khiến chủ tịch Aurelio De Laurentiis quyết định đường ai nấy đi.
Sau đó là những lùm xùm không thể tới Fiorentina, rồi những trải nghiệm ngắn ngủi ở Valencia, Marseille và gần đây nhất là Hajduk Split (Croatia). Tất cả đều kết thúc sớm hơn dự tính. Và thật lạ lùng khi nghĩ rằng người có thể trở thành HLV trưởng tiếp theo của đội tuyển Italia lại vừa làm việc ở giải VĐQG Croatia cách đây không lâu.
Thiếu hụt lựa chọn
Vấn đề là: hiện tại có quá ít lựa chọn đáng tin cậy. Thậm chí là gần như không còn ai. Nếu Ranieri là "phương án A" của FIGC, thì ngay cả "phương án B" là Stefano Pioli cũng đã dần trở nên không khả thi khi ông vẫn còn hợp đồng với Al Nassr và được cho sẽ quay lại dẫn dắt Fiorentina.
Tất cả những HLV hàng đầu của bóng đá Italia đều đang bận rộn: Carlo Ancelotti ở Brazil - nơi ông vừa giành vé dự World Cup; Max Allegri đã trở lại Milan; còn Antonio Conte thì đang dẫn dắt Napoli. Một cựu HLV khác, Roberto Mancini, đã từng công khai thừa nhận sai lầm khi rời đội tuyển vài năm trước - song FIGC dường như không có ý định nghiêm túc xem xét đưa ông quay trở lại.
Vậy còn ai? Chỉ còn Gattuso. Và De Rossi, Cannavaro. Một con đường khác - mang màu sắc hoài niệm và gắn bó không thể tách rời với màu áo thiên thanh - để cố gắng đem lại ánh hào quang trong bối cảnh đầy khó khăn hiện tại.
Một canh bạc mạo hiểm
Việc chọn Gattuso, nếu thực sự ông được bổ nhiệm làm HLV trưởng đội tuyển Italia, sẽ là một lựa chọn đầy rủi ro. Vì một lý do rõ ràng: công chúng và giới truyền thông sẽ không đón nhận quyết định này một cách tích cực.
Nếu như Luciano Spalletti từng được xem là lựa chọn tốt nhất để kế thừa Roberto Mancini - nhờ chức vô địch Serie A ấn tượng cùng Napoli - thì Gattuso lại đang là người mang theo nhiều thất bại và ít chiến công. Vì thế, ông sẽ luôn phải đối mặt với áp lực cực lớn ở mỗi trận đấu - như thể có một khẩu súng tượng trưng luôn chĩa về phía mình.
Nói cách khác, cựu tiền vệ Milan sẽ phải chứng minh với tất cả, từ người hâm mộ đến những người bổ nhiệm mình, rằng ông xứng đáng với vị trí đó. Không chỉ đơn giản là giành vé dự World Cup - điều mà, thực tế, đã không còn "đơn giản" với đội tuyển Italia trong nhiều năm qua.
Gattuso sẽ phải bắt đầu từ đống đổ nát. Cơ hội chứng tỏ năng lực là có nhưng cũng bằng nhận thức rằng, lần này, ông có thể mất tất cả nếu thất bại. Một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn, ngay cả với một chiến binh như Gattuso.