Jose Mourinho: Từ 3 tháng ngắn ngủi ở Benfica đến Mr 1000

Vào một ngày cuối tháng 9/2000, Jose Mourinho – khi đó đang là trợ lý phiên dịch ở Barcelona – đã đến gặp riêng HLV Louis van Gaal để nói chuyện. Ông chia sẻ việc Benfica đang mời mình về quê nhà để làm việc và xin chiến lược gia người Hà Lan một lời khuyên. Nghe xong, Van Gaal ngắn gọn trả lời: “Nếu họ mời cậu về làm HLV trưởng, cậu nên rời đây. Còn nếu đến Benfica chỉ để làm một anh trợ lý quèn thì hãy tiếp tục làm việc với tôi!”.

Đó là cuộc nói chuyện cuối cùng giữa Mourinho với Van Gaal. Vài ngày sau, ông trở về quê nhà tiếp quản chiếc ghế HLV trưởng ở Benfica thay thế ông Jupp Heynckes vừa mới bị sa thải. Khi đó, Mourinho mới 37 tuổi. Đáng chú ý, ông chỉ ký hợp đồng 6 tháng với Benfica. Bởi đương kim chủ tịch Joao Vale e Azevedo lúc ấy đang trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ. Ông cam kết, nếu tái đắc cử, Mourinho sẽ được ký hợp đồng mới.

Nếu nhìn vào 1000 trận đánh Đông dẹp Bắc của Mourinho trong sự nghiệp cầm quân, có thể nhận thấy ngay rằng, những ngày ở Benfica chính là bước bản lề, là giai đoạn “khởi nghiệp” để ông biến mình thành một trong những HLV xuất sắc nhất trong lịch sử bóng đá đương đại. Dù “Special One” gắn bó với Benfica trong một quãng thời gian rất ngắn, chỉ 11 trận, do ông Azevedo sau đó thất bại trong chiến dịch giữ ghế chủ tịch, nhưng như thế là quá đủ để ông khẳng định được năng lực cầm quân.

Mourinho đến với Benfica khi đội bóng giàu truyền thống của Bồ Đào Nha đang chìm trong khủng hoảng. Đội bóng lúc ấy nợ ngập đầu và các danh hiệu luôn chạy trốn họ. Mourinho đã được chủ tịch Azevedo chọn, bởi lúc đó chẳng có HLV danh tiếng nào ở Bồ Đào Nha muốn đến Da Luz. Hầu hết đều cho rằng, với tình trạng lúc đó của Benfica, đến tài thánh cũng không thể cứu vãn nổi mà bằng chứng rõ nhất là sự thất bại của Heynckes – HLV được đánh giá rất cao và từng vô địch Champions League mùa giải 1997/98 cùng CLB Real Madrid.

Trong cuốn tự truyện sau này của mình do người bạn Luis Lourenco chấp bút, Mourinho đã mô tả những ngày đầu của ông ở Benfica thật thê thảm: "Tôi tiếp quản một đội hình tan hoang, mong manh dễ vỡ, không có động lực thi đấu, cũng chẳng nhìn thấy tương lai...". Theo chia sẻ trong cuốn tự truyện nổi tiếng đó, các cầu thủ Benfica lúc bấy giờ hầu hết là những kẻ vứt đi. “Họ biếng nhác, vô cảm. Họ không có mục tiêu, lý tưởng và đáng sợ hơn cả, hầu hết không quan tâm đến bóng đá”, Mourinho khẳng định.

Một bản hợp đồng tạm bợ với thời hạn 6 tháng, cùng 1 đội hình "đáng vất đi" là những gì mà chàng trai mới 37 tuổi Mourinho nhận được khi rời khỏi vòng tay của HLV Van Gaal để đến với Benfica. Nhưng nếu Mourinho nhụt chí trước thực trạng đó, bóng đá thế giới đã không có một "Special One" sau này. Thất bại 0-1 của đội nhà trước Boavista, trong trận đầu tiên cầm quân, càng khiến Mourinho nung nấu quyết tâm vực dậy Benfica. Rất nhanh chóng, ông đã tìm ra được một vài đồng minh hiếm hoi của mình trong phòng thay đồ. Đó là tiền đạo Pierre van Hooijdonk và tiền vệ Maniche - những người mà Mourinho cho rằng "còn có chút liêm xỉ khi nhận những đồng lương từ Benfica".

Trong bối cảnh tình hình tài chính của CLB không tốt, Mourinho không còn cách nào khác ngoài việc phải tìm kiếm những nhân tố mới cho Benfica từ các tuyến trẻ. Và hậu vệ trái Diogo Luis là một trong những người đã được hưởng lợi từ sự cất nhắc của Mourinho. Sau này, anh nhớ lại: "Mourinho không quan tâm đến những cái tên. Ông ấy chỉ chú ý đến phẩm chất và thái độ của cầu thủ. Không quan trọng là tuyển thủ quốc gia hay cầu thủ trẻ của đội B, nếu bạn thể hiện tốt trong các buổi tập của Mourinho, bạn sẽ có cơ hội được ra sân đá chính".

Rất nhanh, Mourinho đã siết lại kỷ luật ở Benfica. Ông nổi tiếng là một gã “hắc ám” khi trảm không thương tiếc bất kỳ cầu thủ nào không có khát vọng cống hiến hoặc có thái độ thiếu cầu thị (những kẻ phản kháng với Mourinho càng bị “dập” không thương tiếc).

Có một câu chuyện "xử lý" nội bộ của Mourinho như thế này. Trong một trận đấu, khi được yêu cầu chuẩn bị vào sân, tuyển thủ Ai Cập Abdel Sattar Sabry đã mất tới 7 phút để đi xong đôi giày. Mourinho đã để bụng. Ngày hôm sau, khi Sabry bước vào phòng thay đồ, Mourinho lập tức nói vỗ mặt: "Cậu có biết mình đã buộc dây giày mất bao lâu không? Những 7 phút. Cậu nghĩ mình là ai? Tôi tuyên bố luôn, cậu không bao giờ còn cơ hội ra sân thi đấu nữa, chừng nào tôi còn làm HLV ở đây!".

Cái uy của Mourinho đã khiến các học trò ở Benfica lúc đó sợ một phép. Đội bóng lập tức đi vào khuôn khổ. Benfica sau đó chỉ để thua 1 trong 10 trận tiếp theo. Trong đó, họ đánh bại đối thủ đang nổi đình nổi đám tại giải VĐQG Bồ Đào Nha lúc đó là Sporting Lisbon. Luis chia sẻ về cảm nhận của mình với ông thầy cũ: “Mourinho bây giờ có thể không còn thực sự “Đặc biệt”. Nhưng lúc bấy giờ, giới chuyên môn đều thống nhất rằng, tư tưởng bóng đá và phương pháp huấn luyện của Mourinho đi trước thời đại khoảng 10 năm).

"Mourinho có khả năng thúc đẩy cầu thủ, khai phá "sinh tử huyền quan" để họ trở thành những người lợi hại nhất, từ đá chính cho đến dự bị. Ông ấy luôn yêu cầu rất cao ở các học trò. Tôi nhớ có lần, mình đã thi đấu không tốt, Mourinho lập tức gặp tôi ở phòng thay đồ và nói: "Cậu cần phải thay đổi, Diogo ạ. Nếu không, tôi sẽ dành suất đá chính của cậu cho người khác đấy!". Sau này, vẫn với cách “ép cầu thủ phải chín” đó, Mourinho đã thành công ở Porto, Chelsea, Real Madrid, Inter...

Có lẽ đến giờ, Benfica vẫn cảm thấy tiếc vì đã để vuột mất Mourinho. Azevedo đã thất bại trong chiến dịch tranh chức chủ tịch nhiệm kỳ mới. Tân chủ tịch Manuel Vilarinho lại không tín nhiệm ông, mà có ý định cất nhắc cựu danh thủ Toni của CLB vào chiếc ghế HLV trưởng. Dù rất muốn ở lại, nhưng sau nhiều lần bị "sếp" Vilarinho khiêu khích, Mourinho đã không chịu nổi. Ông quyết định chia tay Benfica chỉ sau 3 tháng ngắn ngủi, nhưng đầy bão tố ở Da Luz.

Sau khi rời Benfica, Mourinho có một bước đệm với Uniao de Leiria trước khi chuyển sang Porto và dẫn dắt đội bóng này giành chức vô địch UEFA Cup/Europa League 2002/03 và Champions League 2003/04. Tiếp sau đó, ông lần lượt chuyển sang dẫn dắt Chelsea, Inter, Real Madrid, Man United và bây giờ là Roma. Ông đặc biệt thành công trong nhiệm kỳ đầu tiên ngồi trên băng ghế chỉ đạo của Chelsea, đến mức tự phong cho mình là “Special One” – Người Đặc biệt.

Bây giờ, Mourinho không còn quá “Đặc biệt” như ngày nào, khi bóng đá đang liên tục vận động với nhiều xu thế chiến thuật mới mà ông trong một chừng mực nào đó không theo kịp. Nhưng tài năng của HLV 58 tuổi này là không thể phủ nhận và Roma vẫn đang kỳ vọng ông sẽ làm được một điều đặc biệt ở Olimpico.

Chúc mừng Mourinho sắp cán mốc 1000 trận trong sự nghiệp cầm quân. Những con số không hề biết nói dối và nó cho thấy sự vĩ đại của “Special One”. Sau 999 trận đấu, Mourinho đang có 637 trận thắng, 204 trận hòa, chỉ thua 158 trận.